ماه آوريل، براي تركها ماه پر تحركي است. ماهي است كه با شوخي آغاز مي‌شود و با جديت تمام خاتمه مي‌يابد. هفته حاكميت ملي و روز كودك از جمله برنامه‌هايي است كه در اين ماه از سوي ملت و دولت تركيه در سطح وسيعي جشن گرفته مي‌شود و دقيقاً يك روز پس از آن، ادعاهاي كاذب ارامنه پيرامون وقايع 1915 با بوق و كرنا و مظلوم‌نمايي خاص تكرار مي‌شود. دياسپوراي ارمني سالانه با صرف هزينه‌هاي سرسام‌آور مي‌خواهد به دنيا بقبولاند كه اين قوم از سوي ترك‌ها مورد نسل‌كشي، قتل و غارت قرار گرفته و مظلوم واقع شده است. برخي از كشورهاي مسيحي نيز كه دياسپوراي ارمني از نفوذ قابل توجهي در آنها برخوردار است، بنا به دلايل سياسي از جمله رقابت تاريخي با ترك‌ها، حمايت نه چندان پنهان از هم كيشان مسيحي و نفوذ بيشتر در منطقه، فعاليت‌هاي دياسپوراي ارمني را مورد حمايت قرار داده و ادعاهاي دروغين ارامنه را به عنوان واقعيات تاريخي در پارلمان‌هاي خود به تصويب مي‌رسانند تا شايد بدين ترتيب مانعي بر سر راه پيشرفت و توسعه جهان ترك‌ و به ويژه تركيه و آذربايجان ايجاد كنند.

كساني كه اندك مطالعه‌اي در تاريخ معاصر منطقه داشته و تحولات سياسي سده‌ها و دهه‌هاي اخير را دنبال مي‌كنند، بخوبي مي‌دانند كه در خلال جنگ جهاني اول نه تنها در سرزمين عثماني و نيز در شهرهاي خوي، اروميه و سلماس، بلكه در آستانه قرن بيستم نيز بسياري از مردم بي‌گناه آذربايجان اعم از زن و مرد و كودكان خردسال در شهرهاي خوجالي و كلبجر از سوي نيروهاي ارمني به شكل فجيعي به قتل رسيدند و هم اكنون 20 درصد از خاك جمهوري آذربايجان در اشغال ارامنه‌اي قرار دارد كه همه ساله در 24 آوريل خود را مظلوم‌ترين ملت جهان معرفي مي‌نمايند و در پشت پرده براي تشكيل "ارمنستان بزرگ" كه خيالي بيش نيست، تلاش مي‌كنند.

دولت تركيه بارها اعلام كرده كه بررسي حوادث 1915 را بايد به كارشناسان تاريخ واگذار نمود و اظهار نظر سياسي در اين مورد پيش از بررسي اسناد مربوطه و اعلام نتيجه توسط كارشناسان امر، بيهوده و بي‌اعتبار مي‌باشد. اين پيشنهاد كه نشانگر اطمينان دولت تركيه از نادرست بودن ادعاهاي ارامنه مي‌باشد، بنا به دلايلي كه نيازي به ذكر آن نيست از سوي دولت ارمنستان و دياسپوراي ارمني چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اين گونه ادعاها براي سال‌هاي آتي نيز در جهت نيات توسعه‌طلبانه افراطيون ارمني مورد بهره‌برداري سياسي قرار گيرد.

روز شنبه 24 آوريل 2010 مراسمي با عنوان "حوادث 24 آوريل 1915 و ادعاهاي كاذب ارامنه" در هتل دده‌مان آنكارا برگزار شد. در اين مراسم كه به همت انجن‌هاي تركان بلغارستان، آذربايجان و كريمه ترتيب يافت، جميل اونال رئيس انجمن فرهنگي آذربايجان، پروفسور دكتر آلماز علي‌قيزي استاد دانشگاه دولتي باكو، پروفسور دكتر آيگون عطار معاون دانشگاه گيره‌سون تركيه، پروفسور دكتر نصيب نصيبلي نماينده مجلس، استاد دانشگاه زبانهاي خارجي آذربايجان و سفير سابق آذربايجان در تهران و پروفسور اؤزجان يئني‌چئري عضو هيئت مديره انستيتوي تحقيقاتي "قرن بيست و يكم" به سخنراني پرداختند.

به همين مناسبت همكار عزيزمان دكتر سينا حسين‌عليزاده مصاحبه‌هايي با سخنرانان انجام داده كه در اينجا توجه شما را به متن گفتگوي همكارمان با پروفسور دكتر نصيب نصيبلي جلب مي‌كنيم.

-نظرتان در مورد حوادث 1915 چيست؟

-امروز در مورد يك موضوع واقعا ضروري به تبادل نظر پرداختيم. سخنراني‌هاي جالبي ايراد شد كه به نظر من از لحاظ انعكاس واقعيات تاريخي در افكار عمومي تركيه خيلي مهم بود. در اين سخنراني‌ها ظلم‌ها و جناياتي كه از سوي ارامنه در آذربايجان انجام گرفته، مطرح شد. در اين نشست، بررسي چند جانبه مسئله و ابعاد تاريخي، سياسي و ايدئولوژيك آن بررسي شد. سخنراني من هم در رابطه با جنايات ارامنه در آذربايجان بود و در آن سعي كردم تا تلاش ارامنه براي مظلوم‌نمايي را مطرح نمايم. زيرا تاريخ نشان مي‌دهد كه ارامنه هرگز مظلوم واقع نشده‌اند و حتي گاه گاهي براي كشتار تركها تلاش كرده‌اند و گاهي هم موفق شده‌اند. در ماه مارس 1918 در باكو حوادثي رخ داد و بيش از 30 هزار ترك آذربايجاني بدست ارامنه كشته شدند. هم زمان در اروميه، خوي و سلماس هم ارامنه به چنين اقداماتي دست زدند كه من بر اساس مدارك و اسناد، از جمله اسناد ايران در اين مورد به ارائه اطلاعات پرداختم. من مي‌دانم كه در ايران كتاب‌هايي هست كه در آن اين حوادث برعكس نشان داده شده كه اين كاملا يك تحريف تاريخي است، يك استهزاي تاريخي است كه نبايد چنين باشد. حقايق مربوط به گذشته بايد مطرح شود. در چنين شرايطي است كه ثبات در منطقه ايجاد مي‌شود. چرا كه متهم ساختن يك جانبه يك ملت كار صحيحي نيست.

-مي‌دانيم كه دياسپوراي ارمني در جهان چه فعاليت‌هايي دارند. به نظر شما چرا فعاليت دياسپوراي تركيه و آذربايجان در جهان چندان زياد نيست؟

-دياسپوراي ارمني تقريبا يك تاريخ صد ساله دارد. چندين نسل در اروپا و آمريكا زندگي كرده، كتاب و مطبوعات منتشر نموده‌اند. ولي سابقه دياسپوراي آذربايجان چندان طولاني نيست. ولي اين بدين معنا نيست كه ما دست روي دست بگذاريم و به حرف آنها گوش كنيم يا بگوييم كه دياسپوراي ارمني قوي است و ما كاري نمي‌توانيم انجام بدهيم. كارهاي زيادي مي‌توان انجام داد. در مقابل كتابهاي به اصطلاح علمي ارامنه بايد حقايق تاريخي را بنويسيم. بايد آرشيوهاي ما براي تحقيقات باز باشد. چرا كه ما در مقابل تاريخ، در مقابل بشريت گناهي، جرمي مرتكب نشده‌ايم. آنها هستند كه مرتكب جرم شده‌اند. دياسپوراي آذربايجان وظايف مهمي بر عهده دارد. من ضمن تشكر و قدرداني از دياسپوراي آذربايجان به خاطر فعاليت هايي كه تاكنون انجام داده‌اند، معتقدم كه بايد فعاليت‌هايمان را با عزم و اراده بيشتر و بر اساس داده‌هاي علمي ادامه بدهيم.

-عليرغم قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل، گروه مينسك فعاليت چنداني از خود نشان نمي‌دهد. به نظر شما علت اين مسأله چيست؟

-در گروه مينسك 12 كشور فعاليت دارند و اين گروه داراي سه رئيس هم‌رديف مي‌باشد كه اين سه، كشورهايي هستند كه دياسپوراي ارمني در آنها بسيار پر نفوذ مي‌باشد. كشورهاي روسيه، آمريكا و فرانسه. به نظر من، حكومت آذربايجان آن زمان بايستي با رياست هم رديف اين كشورها به شكلي كه اشاره كردم، مخالفت مي كرد. در واقع گروه مينسك گروه فعالي است. ولي آنها خواهان حل عادلانه اين مسأله نيستند. من در سخنراني‌ام گفتم كه در روابط بين‌المللي، كارها بر اساس اصل عدالت انجام نمي‌گيرد. بلكه اصول قدرت و منفعت در روابط بين‌المللي حاكم است. حكومت، احزاب مخالف، جامعه و دياسپوراي آذربايجان بايد تلاش كند تا در اين زمينه قدرتمندتر گردد. راه‌هاي قدرتمند شدن هم مشخص است. تجربه جهاني وجود دارد. با انجام تبليغات آكادميك و انواع تبليغات مي‌توان با ادعاهاي كاذب ارامنه مقابله كرد.

-اخيرا ايران براي حل مسأله قره‌باغ پيشنهاد ميانجيگري مطرح نموده. شما اين پيشنهاد را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

-به نظر من پيشنهاد ايران بيشتر به خاطر رهايي از انزواي جهاني است. براي اينست كه ايران خود را فعال تر نشان دهد. چرا كه در سال 1992 ايران اقدام مشابهي انجام داد و در نتيجه آن آتس بس اعلام شد ولي طرف ارمني با نقض آتش بس شهرهاي شوشا و لاچين را اشغال كردند. طبعاً در حافظه مردم و دولت آذربايجان يك خاطره تلخ از ميانجيگري ايران وجود دارد. مسأله بعدي و خيلي مهم ديگر اينست كه ايران در مورد جمهوري آذربايجان سياست واقع‌بينانه دنبال نمي كند و به همين دليل امكان ايجاد يك شراكت استراتژيك وجود ندارد.

محمدرضا هيئت

گؤنده ر